Perfectionisme: karaktertrek of overlevingsstrategie?

Perfectionisme wordt door de meeste mensen gezien als een karaktertrek. “Zo ben ik nou eenmaal”, wordt dan gezegd. Vaak komt er dan achteraan dat hun vader of moeder ook zo was. Is het dan gekopieerd gedrag of een karaktertrek? Er wordt echt niemand geboren als perfectionist. Ik durf te beweren dat het een overlevingsstrategie is. Deze strategie zie ik vooral bij mensen die als kind gepest zijn en/of die zich niet veilig hebben kunnen hechten. Deze mensen zijn al op jonge leeftijd gaan geloven dat ze niet goed zijn, zoals ze zijn. En iedere keer dat er iets niet helemaal lukt, of een ander heeft “kritiek” op je gedrag, wordt deze overtuiging opnieuw bevestigd. Om niet steeds die pijn te hoeven voelen, ga je nog meer je best doen om geen fouten te maken. Zo wordt de overlevingsstrategie steeds sterker, terwijl je jezelf niet bewust bent wat de onderliggende oorzaak van dit gedrag is.

Wat levert perfectionisme je op en wat kost het?

Als het überhaupt zou lukken om alles perfect te doen, zou dat een veilig gevoel kunnen geven. Anderen kunnen je dan niet raken met hun kritiek, want het is niet nodig om kritiek te geven als er geen fouten zijn gemaakt. Maar hoe haalbaar is het om iets perfect te doen? Je zal je eigen maatstaf nooit halen, als je de lat zo hoog legt. Dus zal je steeds teleurgesteld worden in je eigen kwaliteiten/vaardigheden. Deze teleurstelling geeft je de bevestiging dat het klopt dat je niet goed bent, zoals je bent. Naast de hoop dat je jezelf leert waarderen door iets helemaal goed te doen, hoop je ook van anderen waardering te krijgen. Dus ga je steeds meer je best doen. Nog een tandje erbij. Maar hoeveel waardering je ook krijgt voor alles wat je doet, het lijkt nauwelijks binnen te komen. Door veel waardering van anderen  ga je nog steeds niet geloven dat je misschien toch goed bent zoals je bent. Terwijl, als er een reactie komt die lijkt op kritiek, komt dat binnen als een mokerslag. Zie je wel, je wist het altijd al. Je bent echt niet goed genoeg. Perfectionisme kost dus enorm veel energie en het brengt teleurstelling in jezelf. Het kan waardering van anderen en een veilig gevoel geven, omdat je niet bang hoeft te zijn voor kritiek. Maar de prijs hiervoor is wel hoog.

Wat is er aan te doen?

Pas als je de waardering/erkenning aan jezelf kan geven, ben je hiervoor niet meer afhankelijk van anderen. Hoe fijn is het, als je tot in je diepste vezels voelt dat je er mag zijn met alles wat er is. Dat je helemaal goed bent zoals je bent. Dus met je kwaliteiten ėn je tekortkomingen. Want dat tezamen maakt jou tot de unieke persoon die je bent.

Om dit te leren geloven, is het handig om te weten wat de trigger is om je perfectionisme in gang te zetten. We gaan onderzoeken wanneer en waardoor je deze overlevingsstrategie bent gaan ontwikkelen. Welke gevoelens horen bij dit perfectionisme? Waar voel je dat gevoel in je lichaam en waardoor is dit alles veroorzaakt? Pas als je snapt hoe deze overlevingsstrategie ontstaan is, kan je de keuze maken om nieuw gedrag aan te leren en tegelijkertijd leren van jezelf te houden zoals je bent. Is dit alles herkenbaar? Maak een afspraak bij praktijk de BergWeg. Dan gaan we samen werken aan een gezonde balans en meer zelfliefde.